کاخ رضاشاهی گچسر     

وی در خصوص کاخ رضاشاهی گچسر نیز افزود: روستای گچسر با کیفیت معماری جذاب و خانه های کهنسال با شیروانی و اشکوبه یا ایوانچه های دلپسند، درون دره ای شگرف جای گرفته و چشم اندازی زیبا را به وجود آورده است. در سال 1317 همزمان با احداث تونل کندوان، رضاشاه در این آبادی خوش آب و هوا کاخی ظریف برای خود ساخت تا ضمن اقامت در آن بتواند از نزدیک، شاهد فعالیت ساخت تونل باشد. همچنین در جوار این کاخ، هتلی نیز برای اقامت مهندسین سازنده تونل احداث شد. کاخ رضاشاهی گچسر با گچبریها و شومینه های زیبا تزئین شده، سقف آن بیش از سه متر ارتفاع دارد و پنجره های بلند آن چشم انداز زیبایی را به وجود آورده اند. 20 سال بعد از ساخت کاخ و هتل یادشده، یعنی در سال 1337 هتلی دیگر با معماری جدیدتر به این مجموعه اضافه شد که هم اکنون به عنوان هتل گچسر در اختیار مسافران قرار می گیرد و بنیاد مستضعفان اداره آن را بر عهده دارد.

کارشناس اداره میراث فرهنگی کرج خاطرنشان کرد: جاذبه های گردشگری تاریخی و طبیعی آسارا به موارد یادشده محدود نمی شود و جاذبه های دیگری از جمله آبشارهای نوجان و کلها، قله های کهار، کرچون، آزادکوه و سوتک، کاروانسرای ناصرالدین شاه در کندوان، پل ناصرالدین شاه در پیچ سرهنگ، قلعه دختر (جنب تونل کسب در ابتدای راه روستای کسیل)، سنگ نبشته آب در گردنه عسلک و قلعه سلسال زرتشت در ارتفاعات سیجان، چاران، واریان نیز در دل این بخش پرجاذبه قرار گرفته است.

کاخ شهرستانک  

به گفته دهقان عمارت ییلاقی شهرستانک نیز به عنوان یک اثر ملی در کیلومتر 55 جاده کرج - چالوس و در چهار کیلومتری شرق روستای شهرستانک در یک منظرگاه طبیعی بسیار زیبا از دامنه کوه "گل کیله" ساخته شده است. این کاخ به دوره قاجاریه بازمی گردد و از کاخهایی به شمار می آید که شاهان قاجار برای گریز از گرمای طاقت فرسای تهران در فصل تابستان، در مناطق خوش آب و هوا برای خود بنا می کردند. این مجموعه بنا به دو بخش کاملا متفاوت تقسیم می شود که این دو بخش عبارتند از: بخش بیرونی(دیوانخانه) و بخش اندرونی(حرمسرا)

برج آرامگاهی میدانک

کارشناس اداره میراث فرهنگی شهرستان کرج در زمینه جاذبه های گردشگری تاریخی آسارا اظهار داشت: برج آرامگاهی میدانک یا برج تهمینه به عنوان یکی از آثار ملی از مهمترین آثار تاریخی آسارای کرج است. این برج در کیلومتر 60 جاده کرج - چالوس و در روستای میدانک واقع شده و قدمت آن به دوره تیموری بازمی گردد. فضای داخلی برج دارای پلان مربع شکل است که چهار قوس عقب نشسته آن در هر ضلع، پلان چلیپایی را در ذهن تداعی می کند. پوشش برج به صورت گنبدی دوپوش(مخروطی، رک) بوده که در حال حاضر، پوشش بیرونی از بین رفته و تنها پوش زیرین باقی مانده است. بنای یادشده دارای تزئیناتی از قبیل کاربندی و قطاربندیهای داخل فضای ایوان و بقعه است و مصالح به کار رفته در ساخت برج نیز، سنگ، گچ و نوعی ملاط ساروج است.

کاروانسرای شاه عباسی

آنگاه که نخستین خشتهای کاروانسرای شاه عباسی در کرج بنا نهاده می شد تصور اینکه بعد از حدود 350 سال این خطه به کلانشهری با وضعیت فعلی بدل شود، امری محال به نظر می رسید
به گفته کهنسالان کرجی، گسترش این دیار که تا چند دهه پیش "ده کرج" نامیده می شد از نزدیکی همین کاروانسرا آغاز شد و رفته رفته آنقدر بزرگ شد که اکنون در رده چهارمین کلانشهر کشور قرار گرفته است.
در مورد تاریخ و پیشینیه کرج همین بس که یکی از نخستین خشت های دست ساز انسان با قدمتی بیش از هشت هزار سال درمنطقه ای موسوم به تپه ازبکی دراین خطه کشف و چند سال پیش به دبیر کل سازمان ملل هدیه شد.
خطه کرج باوجود این تمدن کهن اما سهم چندانی از آثار باستانی و تاریخی برای ارایه ندارد، موضوعی که کارشناسان و باستانشناسان نیز به آن اذعان دارند.
اکنون ازآن همه شکوه و عظمت گذشته، چند بنای تاریخی که شاید قدیمی ترین آن همان کاروانسرای شاه عباسی باشد، باقی نمانده که به زعم کارشناسان صرف نظر از عوامل طبیعی، دست اندازیهای انسان از یک سو و بی توجهی و حفاظت نکردن آنها از سوی دیگر، زمینه ساز نابودی آنها شده است.
هر چند که طی سالهای اخیر با توسعه صنعت گردشگری و اهمیت آن در اشتغال و اقتصاد، بقایای آثار تاریخی کرج مورد توجه قرار گرفته اما بسیاری از مردم و بخصوص کارشناسان طبیعت کم نظیر این خطه را مرکز ثقل صنعت گردشگری می دانند.
اکنون ١١٠ اثر و بنای تاریخی در این شهرستان تحت حفاظت اداره میراث فرهنگی و گردشگری قرار گرفته که نیمی از آنها در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
کاروانسرای شاه عباسی، کاخ سلیمانیه، کاخ ناصرالدین شاه، حمام تاریخی مصباح، مسجد اعظم، پل تاریخی و نیز کاخ مروارید، از جمله ابنیه تاریخی کرج بشمار می روند که می تواند توجه گردشگران را برانگیزد.
با همه بی مهری ها به آثار و ابنیه تاریخی کرج،اما وجود طبیعت کوهپایه ای با چشم اندازهای زیبا، سرسبزی به همراه آبشارها، چشمه سارها، رودخانه ها و آب و هوایی روحبخش، کماکان این منطقه را در زمره کانونهای مهم گردشگری قرار داده است.
از پیست اسکی دیزین گرفته تا قندیل های غار یخ مراد و دریاچه زیبای سد امیرکبیر تا مناظر بدیع سد طالقان، دشت چشم نواز لاله ها و روستاهای سرسبز و مفرح برقان، کردان، آتشگاه، آدران و آبشار "نوجان" و مکانهایی از این دست، همه و همه دارای جذابیتهایی هستند که می تواند درخاطره هر میهمان و گردشگری باقی بماند.
درختان انبوه، رودخانه خروشان، ارتفاعات مناسب پیاده روی، دره های سرسبز، صخره ها و سنگهای زیبا ورنگارنگ، آب وهوای خنک ودلچسب، آبشار وجویبارهای کوچک و باغهای میوه از ویژگیهایی است که بیشتر روستاهای اطراف کرج از جمله شهرستانک از آنها برخوردارند.
اکنون اما وضعیت به گونه ای است که با وجود این همه جذابیت و زیبایی، امکانات رفاهی، اقامتی و پذیرایی و حتی در مواردی راههای مناسب دسترسی به این مناطق وجود ندارد.
گرچه اکنون روستاهای شهرستانک، واریان و گچسر در کرج به عنوان سه روستای هدف گردشگری تعیین شده اند که مطالعات ابتدایی آن برای جذب گردشگر در دست انجام است.
به نظر می رسد با اجرای طرح گردشگری روستاهای هدف، حتی می توان این روستاها را به عنوان مناطق گردشگری طبیعی در جهان مطرح ساخت.
گفته می شود کرج حدود 12 منطقه گردشگری طبیعی دارد.
بسیاری نزدیکی کرج به تهران را یک امتیاز تلقی می کنند، اما کم نیستند افرادی که معتقدند کرج با وجود ویژگیهای شاخص اقلیمی و طبیعی و نیز ظرفیتهای بالای فرهنگی، گردشگری واقتصادی، طی سالهای اخیر زیر سایه پایتخت قرار گرفته است.
سایه ای سنگین و دامنه دار، تا جایی که بسیاری از مردم و حتی کارشناسان و مسوولان، از این خطه به عنوان حیاط خلوت تهران یاد می کنند، در حالیکه به گواه تاریخ، کرج پیشینه ای بس دورتر از پایتخت داشته است و شاید از همین روست که تاکنون از این ظرفیتهای کم نظیر دررسانه ها کمتر سخن به میان آمده است.
به نظر می رسد کرج با هویتی دیرپا و مستقل که خود آمیزه ای نادر و بدیع از جاذبه های طبیعی و ویژگیهای تاریخی است به یک بازشناسی اساسی در عرصه- های فرهنگی، تاریخی، اقتصادی و اجتماعی نیاز دارد که مسوولیت این مهم را علاوه بر خود کرج نشینان، مسوولان کشوری و محلی برعهده دارند.

آثار تاریخی کرج/ برج آب کرج

برج آب کرج یکی از آثار تاریخی کرج است که در سال ١٣٨٨ هجری شمسی در منطقه رزکان نو در جنوب کرج شناسایی شده است.
علیرضا دهقان مهرجردی،‌مسوول حفظ و احیاء اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کرج درباره این برج می گوید: برج آب به عنوان یک اثر تاریخی جدید در این شهرستان شناسایی شد.
این اثر تاریخی در منطقه "رزکان نو" در جنوب کرج واقع شده و متعلق به دوران پهلوی است.
"پیش از این در منطقه "رزکان نو" ، یک گورستان تاریخی مربوط به دوران هزاره اول شناسایی شده بود."
این برج آب در حقیقت همان عملکرد منبع یا مخزن آب فلزی امروزی را دارد که آب را ذخیره می کرده و متعلق به سازمان آب و فاضلاب کرج بوده است.
این برج تماما از جنس آجر است که از استحکام و ایستایی خوبی هم برخوردار است.
آب از طریق یک موتورخانه به این برج، پمپاژ می شده و به عنوان مخزن آب چاه کرج عمل می کرده است.
این برج آب حدود 15 متر ارتفاع دارد و یکی از آثار تاریخی منحصر به فرد کرج از لحاظ معماری است.
این اثر به عنوان اثر تاریخی و از جنبه معماری قابل حفظ و ثبت در فهرست آثار ملی است که اقدامهای لازم در این زمینه به عمل آمده است.
کرج دارای 110 اثر، محوطه و بنای تاریخی است که 45 اثر آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
 

آثار تاریخی کرج/ حمام تاریخی مصباح

در پس کوچه های تنگ و باریک ، آنجا که هنوز تنه درختان ستبر است و تک اشارتی غمگینانه دارد به گذشته های دور کرج آنگاه که باغشهر نامیده می شد ، بنایی کوچک در میان خانه های مسکونی محله قدیمی مصباح ، گذشته و معماری ایران را در خود نهفته دارد.
بسیاری که هر روز از این کوچه ها گذر می کنند شاید نمی دانند که در پشت دیوار آجری این بنا ، چه شکوه و تاریخی مستور مانده است.
بنایی جمع و جور و زیبا با معماری چشم نواز که هر فرهنگ دوستی محو تماشای آن می شود.
هرچند درب چوبی ورودی حمام تاریخی "مصباح " به تازگی نصب شده اما با رنگ چشم نواز و اندک تزئینات گوی های فلزی، حس گذشته های دور را در اذهان تداعی می کند.
بلافاصله پس از درب ورودی حدود 15 پله به سمت پایین در عمق زمین می رود تا به کف حمام برسد.
این پله های رو به پایین که بیش از سه متر عمق دارد شاید نشانه ای است از فروتنی و افتادگی مردمان قدیم و نوعی ادای احترام افراد تازه وارد به صاحب حمام و افراد داخل آن .
هنگامی که وارد حمام تاریخی مصباح کرج می شوی نخستین چیزی که توجه انسان را به خود جلب می کند معماری زیبا و طاقهای گنبدی شکل تو در تو این حمام است که در زیر پرتو زندگی بخش خورشید از میان دریچه های دایره ای شکل طاق این حمام، می درخشد و خوش ذوقی و هنر قدیمی را به انسان القا می کند.
حمام تاریخی مصباح شامل قسمتهای مختلفی شامل رختکن و گرمخانه تا شاه نشین و محل شست و شو است.
یکی از دیدنی ها و نکات جالب توجه این حمام تاریخی، حفره هایی است که کنار حوض در قسمت رختکن تعبیه شده و در گذشته، کفشهای خود را داخل آن می گذاشتند.
این حمام تاریخی که قدمت آن به دوران قاجاریه می رسد چشم انداز بسیار زیبایی دارد و انسان را به شگفتی وامی دارد که چگونه گذشتگان با بهره گیری از کمترین امکانات، چنین معماری زیبایی خلق کرده اند.
"علیرضا دهقان مهرجردی" ،مسوول حفظ و احیا اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کرج درباره این اثر تاریخی می گوید: این بنا با شماره 3790 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
این حمام که در بافت مرکزی شهر کرج واقع شده ، در پی پدید آمدن محلات مسکونی در اواسط دوره قاجاریه در این منطقه ساخته شده است.
تا چندسال پیش با ایجاد تغییراتی در حمام از جمله لوله کشی، نصب دوش و کاشیکاری از این بنا استفاده می شده است.
حمام مصباح کرج نیز همچون حمامهای تاریخی ایران شامل فضاهایی با کاربری خاص است از جمله ورودی بازسازی شده حمام که با چند پله در عمق سه و نیم متری به کف حمام مرتبط می شود.
سربینه یا رختکن حمام تاریخی مصباح کرج شامل یک گنبد مرکزی است که در طرفین آن چهار طاق چشمه، آجر با گنبدهای کوچکتر یا گره پوش است و گنبد مرکزی و طاق چشمه ها برروی چهار ستون آجری به ابعاد 70 در 70 سانتی متری استوار است.
گرمخانه این حمام تاریخی نیز شامل "نظافتخانه در سمت جنوب با پوشش طاق گهواره ای" ، "شاه نشین در سمت شمال با پوشش گهواره ای" ، "محل شستشو در سمت شمال شرقی و جنوب غربی" و " "محل خزینه در سمت غرب" است.
در ساخت حمام تاریخی کرج از مصالح آجر ختایی به ابعاد 20 در 20 در 25 و ملات گل آهک استفاده شده و اندود داخل حمام در گذشته آهک بوده است.
اهمیت بناهای تاریخی ایران به لحاظ فرهنگی، هنری، جذابیت و زیبایی شناسی بر کسی پوشیده نیست اما جای بسی تاسف است که اغلب شهروندان کرجی حتی از وجود چنین بناهایی در شهر خود بی خبرند.
بی تردید مرمت و احیای دوباره این حمامها به منظور آشنایی شهروندان با هویت تاریخی شهر کرج می تواند بسیار سودمند باشد و زمینه را برای جذب هرچه بیشتر گردشگر و توسعه این صنعت فراهم سازد.